🎴 Sosyal Bilimlere Yardımcı Olan Bilim Dalları Ve Açıklamaları

1WXpZ. Bu yazıda Sosyal Bilimlere Yardımcı Bilim dalları hangileridir, Sosyal Bilimlere Yardımcı Olan Bilim dalları kısaca, sosyal bilimlere yardımcı bilim dalları nelerdir kısaca, sosyal bilgilere yardımcı bilim dalları ve kısaca açıklamaları, sosyal bilimlere yardımcı olan dalları ve anlamları bulunur. Tarih Nedir? Geçmişte yaşanmış olayları inceler Coğrafya Nedir Çevremizi ve dünyayı inceler. Arkeoloji Nedir Kazı bilimi Paleografya Nedir Eski yazıları inceleyen bilim. Sosyoloji Nedir Toplum bilimi Antropoloji Nedir Toplumların ırk yapılarını inceleyen bilim. Filoloji Nedir Dil bilimi Nümizmatik Nedir Eski paraları inceleyen bilim. Kronoloji Nedir Tarihi olayların zamanlarını belirleyerek, meydana geliş sıralarını düzenleyen bilim. Diplomatik Nedir? Resmi belgeleri inceleyen bilimdir. Epigrafya Nedir? Kitabe bilimi. Kitabeleri inceleyen bilimdir. Etnografya Nedir? Kültürleri inceleyen bilimdir. Filoloji Nedir? Dilbilimi. Dilleri inceleyen bilimdir. Heraldik Nedir? Mühür bilimi. Mühürleri inceleyen bilimdir. Hidrografya Nedir? Suları inceleyen bilimdir. Karbon 14 Metodu Nedir? Yaş hesaplayan bilimdir. Secere Nedir? Soy Kütüğü İnsanların soylarını inceleyen bilimdir. Sigolografi Nedir? Armaları inceleyen bir bilimdir. Toponomi Nedir? Yer isimleri bilimidir. Bu yazıda sosyal bilimlere yardımcı olan bilimler hakkında bilgi, sosyal bilimlere yardımcı olan bilimler 5 tane, sosyal bilimlere yardımcı bilim dalları 6 sınıf, sosyal bilimlere yardımcı bilim dalları hakkında bir araştırma yapınız, sosyal bilimlere yardımcı olan 10 bilim dalı, sosyal bilimlere yardımcı olan bilim dalları ve açıklamaları bulunur. TARİHİN YARDIMCI BİLİM DALLARI Tarih karşılaştığı problemleri çözme ve geliştirmede mutlaka başka bilim dallarından da yardım almaktadır. Tarihe yardımcı olan bilim dallarının başlıçaları şunlardır Coğrafya Tarihi olayların yerinin belirlenmesinde, olayın olduğu coğrafyanın iklim, bitki örtüsü, arazi yapısının olay üzerindeki etkisinin bilinmesinde coğrafyadan yararlanılır. Örnek Kalabalık Çin ordularına karşı Türkler kale savunması yerine vur kaç taktiğini tercih etmiştir. Örnek Bedir Savaşı’nda Müslümanlar dağı arkasına alıp kendi su ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra su kuyularını tahrip etmiştir. Örnek Anadolu’nun sık sık istilaya uğraması, Mısır’ın istilalara kapalı olmasının nedenleri araştırılırken coğrafya biliminden yararlanılır. Arkeoloji Kazı bilimidir. Toprak ve su altındaki maddi kalıntıları ortaya çıkarır. Yazının bilinmediği tarihlerde toprak ve su altında kalan medeniyetlerin kalıntıların çıkartılmasında Arkeoloji önemlidir. Örnek Gordion, Alacahöyük ve Alişar’da yapılan kazılar tarih öncesi ve tarihi çağların başlangıcında Ana¬dolu’da hangi medeniyetlerin yaşadığını öğrenmemizi sağlar. Kronoloji Takvim Olayların geçtiği zamanın belirlenmesi ve sıralanmasında kullanılır. Zamanı tespit edilemeyen olayların doğru değerlendirilmesi mümkün değildir. Örnek Takvim olmasa idi, olayların sıralanmasını nasıl öğrenebilecektik? Bu mümkün olmayacaktı. Etnografya Çeşitli toplum ve kavimlerin kültürel özelliklerini araştırıp inceler. Toplumların yaşayış, gelenek, örf ve adetlerini inceler. Örnek Hititlerde kralın yanında kraliçenin söz sahibi olması. Örnek Yozgat yöresindeki kadınların bindalli giydiği. Örnek Erzurum ve çevresinde bar adı verilen halay çekildiği etnografya sayesinde öğrenilmiştir. Epigrafya Yazıt Bilimi Anıtlar üzerindeki yazılar ve kitabeleri inceler. Örnek Orhun Abideleri. Örnek Yazılıkaya ve İvriz Kabartmaları Hititlerle ilgili bilgi verir. Nümismatik Meskukat – Para Bilimi Eski paraları inceler. Bu paraların hangi medeniyete, hangi döneme ait olduğunu inceleyerek tarihe yardımcı olur. Örnek İlk Osmanlı gümüş akçesinin Osman Bey dö¬nemine ait olduğunu meskukatçılar tespit etmiştir. Sosyoloji Toplum Bilimi Toplumdaki sosyal kanun¬ları, sosyal yapının kuruluş ve işleyişini, toplumların oluşturdukları kurum ve kuruluşların etkilerini inceler. Örnek Hititlerin Pankuş Meclisi, Türklerin Kurultayı siyasi ve sosyal olaylardır. Kavimler Göçü ve sonuçları da buna örnektir. Filoloji Dil Bilimi Dillerin yapısını, diller arasındaki akrabalık bağlarını, diller ve kültürler arasındaki sözcük alış-verişini inceleyerek tarihe yardımcı olur. Örnek Dillerin üçe ayrıldığı Ural-Altay, Fin-Ogur ve Sami, Türkçenin Ural-Altay dil ailesine ait olduğunu Filoloji ile öğrenmekteyiz. Antropoloji insan Bilimi Irk bilimi de denilmektedir. Yazının icadından önceki devirlerden başlayarak insanın iskelet ve kafatası yapısının fiziksel özelliklerini inceler. Örnek Türkler, kafa yapısı olarak bir brakisefaldir. Yani çekik gözlü, seyrek sakallı ve sivri çenelidir. Sosyal Antropoloji Toplumların kültürel gelişimini inceler. Farklı kültürler arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. Örnek Çin kültürünün ve İslam kültürünün Türkleri nasıl etkilediğini öğreniriz. Kimya Kimyada kullanılan “Karbon 14 Metodu” ile tarihi buluntuların madde yapısını inceleyerek ait oldukları zamanı belirler. Örnek Karbon 14 metodu ile yaşlı bir çınarın kaç yıllık olduğunu tespit edebiliriz. Paleografya Eski Yazı Bilimi Eski yazı bilimidir. Her devirde farklı yazılar kullanıldığı için bunların okunmasını ve incelenmesini sağlar. Örnek Mısır tarihi için Hiyeroglifleri Mezopotamya tarihi için çivi yazısını Uygur tarihi için Uygur Alfabesini Slav ulusları için Cyril alfabesini bilmek gerekmektedir. Diplomatik Belgeler bilimidir. Devletlerarası antlaşmaları, fermanları, berat ve vesikalı inceleyen bilim dalıdır. Örnek 1260’da Hititler ile Mısırlılar arasındaki Kadeş Antlaşması diplomasi sayesinde açıklığa kavuşmuştur. Sicillioğrafi MühürlerParadan biraz farklı olarak herhangi bir vesikada kullanılan yazı tipi ve hükümdar ismini belirler. Örnek Mühürlerle bir siyasi antlaşmanın kime hangi devlete ve zamana ait olduğu öğrenilir. Heraldlk Armalar Daha çok Avrupa’da gelişmiş bir bilimdir. Armaları inceler. Örnek Armalarla toplumsal ve kişisel statüler tespit edilir. Felsefe Doğru düşünmeyi, veriler arasındaki bağı kurmayı, olaylara farklı bakmayı öğretir. örnek Doğru düşünme ve toplumsal olaylara yön vermede felsefe önemlidir. İktisat Birçok olayın temelinde ekonomi ve çıkarlar vardır. Örnek Devletlerin ve toplumların hayatı ekonomik etkinliklerle devam eder. Sanat Tarihi Fertlerin ve toplumların bıraktıkları eserleri inceler. Kültürel gelişmişlikleri hakkında bilgi sahibi olmayı sağlar. Örnek Ayasofya’nın yapım tarzı, incelik ve özellikleri öğrenilir. Onomastik Yer adlarını inceleyen bilimdir. Yer isimlerinin anlamlarını toplumların akraba olup olmadığını koydukları yer isimleri ile tespit etmeye yarar. Örnek Kızılderililer ile Türklerin benzer yer adları kullandıkları tespit edilmiştir. Bunların dışında genoloji, jeoloji, psikoloji, istatistik vs. eklenebilir. misafir - 5 yıl önce Sosyal Bilimlerin Bilim Dalları Şunlardır * [İletişim bilimleri] * [Ekonomi] * [Eğitim bilimleri] * [Coğrafya] * [Tarih] * [Uluslararası ilişkiler] * [Dil bilimi] * [Siyaset bilimi] * [Psikoloji] * [Toplum bilimi] * [Müzikoloji] * [Arkeoloji] * [Filoloji] * [Hukuk] * [İşletme] * [Suç bilimi] * [Sanat Tarihi] * [Felsefe] * [Sosyoloji] * [Nümismatik] * [Matematik] * [Filozof] beyzaa - 4 yıl önce bence bu yeterli olabilir yaa beyzaa - 4 yıl önce bence bu yeterli olabilir yani yazmis işte daha ne istiyon Abugella - 1 yıl önce Edebiyat varmı dır sosyal bilim dallarında Zeynep tırış - 1 yıl önce Herkz bok gibi yazmış bunları diyen çoğu kişiler cahilin tekidir aslında siz moralinizi bozmayın elinize sağlık tebrik ederim ?? Piç kurusu - 5 ay önce Piç piç Tarih Bilimine Yardımcı Bilim Dallarına BakışTarih; millî kimliğin oluşumu ve değerlerin aktarımı için bir araç, geçmişi keşfetmek için sürekli bir sorgulama, günümüz sorunlarını anlamak ve analiz etmek için kaçınılmaz bir başvuru kaynağıdır. Sosyal bilimlerin önemli dallarından olan tarih sayesinde birey; özünü, toplumunu, dünyayı tanır ve Yardımcı Bilim DallarıTarihi diğer beşeri ve sosyal bilim dallarından ayıran en önemli fark; diğer bilimler insanı veya doğayı bir yönüyle ele alırken tarih, insanı her yönüyle ve bütün yaptıklarıyla anlamaya ve anlatmaya çalışır. Tarihin fen bilimlerinden farkı ise tekrarlanamaması, deney ve gözlem siyasi, askerî, kültürel, sosyal veya biyografik bir eser oluştururken coğrafya, sosyoloji, felsefe, ekonomi, kronoloji, etnografya, hukuk,heraldik, arkeoloji, sanat tarihi, dil bilimi gibi farklı bilim dallarından Yardımcı Bilim DallarıKronoloji Geçmişten günümüze meydana gelen olay ve olguların zamanını tespit ederek İnsan ve mekanın karşılıklı etkileşimini araştırır. Olayın geçtiği yerin fiziki ve beşerî özelliklerini Siyasi belgelerin cins, şekil ve içerik olarak değerlendirmesini yapar. Toplumlar arası her türlü siyasal ilişkiler, savaşlar ve nedenleri antlaşma metinleri, fermanlar ve beratlar üzerinde çalışarak sonuçlarını kullanıma Antlaşması TabletiArkeoloji Kazı yolu ile toprak ve su altındaki maddi kalıntıları ortaya çıkarır. Toprağın ve suyun altında kalmış olan eski yaşantıların bıraktığı maddi belgeleri bulur ve özelliklerini belgeleyerek katkı verir. Kazı kazı alanıHeraldik Tarihte devletlerin kullandığı armaları inceler. Resmî belgelerdeki mühür, arma ve özel işaretlerle ilgilenir verilerini tarih bilimine Toplumların örf, âdet, gelenek ve yaşayışlarını inceler. Toplumların örf, âdet, gelenek ve yaşayışlarını İnsan ırkını inceler ve kültürlerin gelişimini araştırır. İnsan bilimi. İnsan ırkları ile ilgili çalışmalar Tarih içerisinde basılan paraları inceler. Sikke bilimi. Eski paralarla ilgili bilim paraPaleografya Yazıları, alfabeleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini inceler. Eski yazıları, alfabelerin okunmalarını Dillerin tarihini, gelişimini ve değişimini araştırır. Dillerin tarihini, gelişimini, değişimini ve diller arası ilişkileri Kitabeleri inceler. Taş, mermer, metal, ahşap gibi sert cisimler üzerine yazılan yazıları okur ve inceler. Yazıt İnsanların zekâsı ve yetenekleri ile coğrafi mekânın rolünü ortak bir sistematik içinde inceleyerek tarih bilimini Kâğıtların türlerini tanıyarak belgelerin zamanını ortaya Ölçü tartı bilimi. Ölçü ve tartıların geçmişte ve günümüzdekilerle kıyaslamasını bilimleri Onomastik yer adları, Hidronomi akarsu, göl ve su adları, Adroponomi kişi adları ile ilgilenerek tarih bilimine yardım Söylenen ve duyulan daha ziyade inanç içerikli anlatımları din kavramı içinde Fen ve sosyal bilimlerin iş birliği yaptığı önemli bir bilim dalıdır. Radyokarbon C-14 ve Dentrokronoloji gibi tarihsel eşyaların yaşını saptayarak tarihe yardımcı olur. Son yıllarda DNA mühendisliği, Tıp, Biyoloji, Kimya ve Nükleer Fizik gibi bilimler de etkin çalışmalar Yerleşme yerlerinin doğal yapısı ile tarihe yardımcı olan bilim dalları konusuna kısaca değindik ve tarihe yardımcı bilim dallarından bazılarını özellikleri ile birlikte anlatmaya çalıştık. Daha fazla bilgi için Tarih Biliminin Faydalandığı Bilim Dalları sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Sosyal bilimler dünyanın ve yaşamın insanî ve toplumsal yönlerini inceleyen bir akademik disiplinler grubuna verilen zaman zaman sözel bilimler olarak da anılırlar. sosyal bilimler sanat ve beşeri bilimlerden insanlığı incelerken, nitel ve nicel metotlar dahil olmak üzere daha ziyade bilimsel metotların kullanımını içermesidir. inter-disipliner dalların çoğalmasıyla, sosyal bilimler ve sosyal bilimler dışındaki bilimler arasındaki sınırlar büyük oranda muğlaklaşmıştır; nöropsikoloji dalı buna örnek teşkil bilim dalları, sosyal bilimler başlığı altında genellikle aşağıda listelenen bilim dalları iletişim bilimi ekonomi eğitim bilimi coğrafya tarih uluslararası ilişkiler dilbilim siyaset bilimi psikoloji sosyoloji müzikolojiSosyal bilimler insanları ve toplumu ilgilendiren konuları içeren sosyoloji, sosyoloji, sosyal antropoloji, tarih ve siyaset bilimi sos- yal bilimler ya da insan bilimleri grubuna girerler. bu bilimlerin ortak özellikleri insan davranışını çeşitli yönleriyle ele almalarıdır. örneğin psikoloji tek tek bireylerin davranışı üzerinde dururken, sosyoloji sosyal grupların davranışları üzerinde durur. sosyal bilimlerin konusunu anlamak için insan davranışını anlamak gerekir. çünkü sosyal bilimler, insanı fiziksel ve biyolojik yönden değil "davranışlar" yönünden ele almaktadır. insan davranışları değerler, inançlar, istekler, fiziksel ve sosyal ihtiyaçlar, kültürel normlar, eğitim, alışkanlıklar gibi genel unsurlarca belirlenir. öyleyse sosyal bilimler, insan davranışının bu unsurlarca nasıl yönlendirildiğini veya etkilendiğini anlamaya yönelik bir çalışmadır. İnsanlar benzer fiziki çevrede yaşıyor olsalar bile bu fiziki çevrede bulunan nesnelere veya varlıklara farklı anlamlar verebilirler. örneğin, birçok insan için kartal sadece bir kuş olarak algılanırken, bir klan grubu için kutsal bir varlık olarak görülebilir. totemi kartal olan bir klan toplumu için kartal sadece sıradan bir kuş değil, klanın üyelerinin tapındığı ve onların davranışlarını belli şekilde etkilediği olağanüstü bir varlıktır. demek ki, insan davranışlarını anlamak ve açıklamak için ona etki eden her çeşit unsuru tanımak ve bilmek gerekir. Sosyal bilimlerin inceledikleri konular itibariyle evrensel değerler taşımalarının mümkün olmayacağını, bu nedenle sosyal bilimlerde genelleme yapmanın zor olacağını söylemiştik. max weber’ e göre genellilik sadece doğa bilimleri için arzu edilen bir özelliktir. sosyal bilimlerde bir bilimsel ifade ne kadar genelse o oranda içerikten yoksundur. çünkü her sosyal grup ayrı bir gerçekliktir. bir sosyal grupta elde edilen bulgular daha çok o gruba ait gerçekliklerdir. ancak zaman zaman bilim adamları belli toplumlarda elde edilen bilgileri veya olguları diğer toplumları da içine alacak şekilde genelleme eğilimine girmişlerdir. bazen de bir topluma ait kavram ve değerlerle başka toplumlara ait değer ve olguları açıklamaya çalışmışlardır. c. w. mills bu gerçeği şöyle dile getirmektedir sosyal bilimlerin ele aldığı değerler, batının sosyal hayatında ortaya çıkmış değerlerdir. diğer sosyal gruplardaki sosyal bilimlerin kavramları batıdan ithal edilmiştir [1]. mesela bizde “aile”, baba-anne ve çocukları, içine alan biyolojik ve sosyolojik bir gerçekliği ifade eder. ancak, evdeki devamlı çalışanlarda aileden sayıldığı gibi bazen bağlı olduğumuz sülaleyi ya da erkeğin hanımını ifade etmek içinde aile kavramını kullanırız. diğer yandan insan kavramı da bizde farklıdır. mesela batıda insan alet kullanabilen ve yapan havyanken, bizde insan allah’ın yarattığı yeryüzündeki en değerli yaratılandır. ayrıca “insanı kâmil” ya da “adam olmak” kavramı bizim kültürümüze has gerçeği ş. mardin şu ifadelerle dile getirmektedir "gelişmekte olan ülkelerin önemli toplumsal özelliklerinden biri, aydınlarının bütün diğer toplum unsurlarından önce batı çağdaş düşüncesini öğrenmesidir. gelişmekte olan ülkenin aydını, böylece bir taraftan kendi kültürünü geri bulmaya başlar ve halk ile bağlarını koparırken, diğer taraftan yeni bir toplum düzenine ihtiyacı şiddetle hisseder”. bu anlayıştaki bilim adamları daha çok "toplum mühendisleri" olarak nitelendirilirler. oysa bilim adamının esas amacı sosyal hayatı değiştirmek değil, onu anlamak ve açıklamaktır. sosyal hayatı değiştirmeye yönelik her uğraş bir değer yargısı adamının amacı değer üretmek değildir. bu nedenle bazıları toplum mühendisliği kavramına eleştirel bir gözle bakarlar. c. w. miıls kendi sosyal bilim anlayışını "toplumsal sorunlar üzerinde duruyor gibi görünüp de ’metodolojik’ bir örtü altında bürokratik tekniklerden ibaret bir sosyal bilimcilikten başka bir şey yapmayanların anlayışından bütünüyle farklı" bir anlayış olarak niteler. demek ki sosyal olaylar, ne doğa bilimleri yöntemiyle ne de bir mühendis bakış açısıyla anlaşılamaz ve açıklanamaz. sosyal bilimlerde açıklama yöntemi doğa bilimlerindekinden de farklıdır. ancak daha önce de ettiğimiz gibi doğa Silimlerinden sosyal bilimlere uyarlanan doğalcı naturalist yaklaşım uzun süre sosyal bilimlerde egemen olan açıklama modeli olmuştur. bu anlayışa göre bir sosyal olayın bilimsel açıklamasını vermek, tıpkı doğa bilimlerinde olduğu gibi, genel yasa veya yasalara dayanarak söz konusu olayın gerçekleşme koşularını da göz önünde bulundurarak tümdengelimsel bir yolla çıkarım yapmaktır. Dikkat edilirse genel yasalara dayanarak bir sosyal olayı açıklamak sosyal bilimlerde istisnası olmayan yasaların varlığını kabul eder. oysa sosyal bilimlerde istisnası olmayan yasaların varlığını kabul etmek oldukça tartışmalıdır. hatırlanacağı gibi sosyal bilimlerde, doğa bilimlerinde olduğu gibi genelleme yapmanın oldukça güç olduğunu söylemiştik. her olayın kendine özgü şartları olabilir. örneğin, sosyal bilimci gelir ve eğitim durumu düşük, genç yaşta evlenmiş, kadının erkeğe oranla daha fazla geliri olan, oldukça farklı sosyal gruplardan gelen evli çiftlerde boşanma riskinin yüksek olduğunu gözlemleyebilir. ancak boşanma riski yaratan şartlara bakarak bir çiftin neden boşandığını her zaman doğru bir şekilde açıklayamayız. bunun için o çifte özgü koşulları bilmek gerekir. bunun içinde çiftlerin sadece fiziki ve sosyal şartlarını değil, onların iç dünyalarını da anlamak gerekir. demek ki, sosyal olayların çok nedenli olmaları onların doğalcı bir yaklaşımla açıklanabilmelerini engellemektedir. Yorumcu yaklaşıma göre ise sosyal bilimin amacı davranışların ve sosyal ilişkilerin anlamını anlamak, metodu ise yorumlamaktır. çünkü bu anlayışa göre, sosyal fenomeni oluşturan kurumlar, aktiviteler, davranışlar özü gereği anlamlıdırlar. bu nedenle sosyal fenomen, onu ger- çekleştiren kişilerin görüş noktasından hareketle anlaşılmalı ve açıklanmalıdır. bir başka deyişle, anlamak ve açıklamak sosyal grubun veya bireyin iç dünyasına girmekle olur. oysa doğa bilimlerinde bir nesnenin iç dünyasına girme diye bir şey söz konusu değildir. özetle, yorumcu yaklaşım sosyal bilimlerin hem konusunun, dolayısıyla, hem de metodolojisinin doğa bilimlerinden farklı olduğunu vurgulamaktadır. Sosyal bilimlerde kısmen yaygın olan bir başka anlayış da eleştirel yaklaşımdır. daha çok marksist gelenek içerisinden gelen bu yaklaşımcılara göre, sosyal bilimlerin amacı sadece sosyal olayları anlamak değil, sosyal grubu istendik yönde değiştirmek için soysal olayları eleştirmektir. dikkat edilirse eleştirel yaklaşım değer yüklü bir metodoloji özelliği göstermektedir.

sosyal bilimlere yardımcı olan bilim dalları ve açıklamaları